Το φυτό του καφέ είναι στην πραγματικότητα δένδρο. Σε πλήρη ανάπτυξη είναι ψηλό σα δένδρο και επειδή αυτό δυσκολεύει τη συγκομιδή των καρπών του (μοιάζουν σα μικρά κεράσια) τα καφεόδενδρα κλαδεύονται και διατηρούνται σε ύψος παρόμοια με αυτό των θάμνων. Ένα καφεόδενδρο σε πλήρη ανάπτυξη 2-3 μέτρων έχει ετήσια καρποφορία 5-8 κιλά όμως η τελική απόδοση σε κόκκους καφέ είναι 1-2 κιλά. Τα καφεόδενδρα  χρειάζονται χρόνο για να μεγαλώσουν. Όταν φτάσουν  την ηλικία των 6 με 8 χρόνων έχουμε και τη βέλτιστη καρποφορία τους.

Παράλληλα με την καφεΐνη, που επηρεάζει τη γεύση του καφέ, ο  κόκκος του καφέ περιέχει και άλλα στοιχεία όπως: υδατάνθρακες, οξέα, έλαια, νερό, ανόργανα άλατα, άλλα ιχνοστοιχεία και περίπου 800γρ αρωματικές ουσίες(περίπου 0,1%). Ο ωμός κόκκος καφέ δεν έχει άρωμα και γεύση. Η επεξεργασία του κόκκου (καβούρδισμα) διαμορφώνει τόσο το άρωμα όσο και τη γεύση του.

Τα καφεόδενδρα είναι ευαίσθητα και ευδοκιμούν σε ειδικές κλιματολογικές συνθήκες. Χρειάζονται πολύ φως, ζέστη, και επίσης συχνή βροχή για να αναπτυχθούν. Ο πολύ ήλιος είναι επιβλαβής και ο πάγος μπορεί να καταστρέψει όλη την καλλιέργεια. Επίσης, τα καφεόδενδρα επηρεάζονται αρνητικά σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 10ο C. Ως εκ τούτου οι ποικιλίες καφέ που ευδοκιμούν σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Κένυα, ή η Ινδίες είναι διαφορετικές.

Αν το ζητούμενο είναι η άριστη ποιότητα καρπού τότε πρέπει να την αναζητήσουμε στα ψηλά. Οι φυτείες καφέ που είναι σε υψόμετρο μεταξύ 900 και 1500 μέτρων είναι συνήθως αδιάβατες, τα καφεόδενδρα αναπτύσσονται με αργό ρυθμό και η συγκομιδή τους είναι δύσκολη. Σε αυτά τα υψόμετρα οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες και ο χρόνος ωρίμανσης του καρπού επιμηκύνεται. Αυτές ακριβώς οι συνθήκες κρύβουν και το μυστικό της άριστης ποιότητας του καφέ. Οι καλλιέργειες σε υψίπεδα κάνουν τη διαφορά και αυτή η διαφορά προσδίδει τη ξεχωριστή γεύση στον καφέ.